Trong cuộc sống hiện đại, hóa chất công nghiệp xuất hiện ở khắp mọi nơi – từ sản xuất phân bón, sơn, tẩy rửa cho đến y tế hay năng lượng. Chúng giúp các ngành công nghiệp vận hành trơn tru, mang lại nhiều tiện ích cho đời sống.
Thế nhưng, đi kèm với lợi ích ấy lại là những rủi ro không nhỏ. Nếu sử dụng hoặc bảo quản sai cách, hóa chất có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe và cả môi trường xung quanh. Chính vì vậy, việc hiểu và nắm vững nguyên tắc an toàn là điều mà bất cứ ai làm việc với hóa chất cũng cần phải trang bị cho mình.
>>> xem thêm: công ty chuyên cung cấp về hoá chất:
1. Hóa chất công nghiệp là gì?
Nói một cách đơn giản, hóa chất công nghiệp là những chất được sản xuất với số lượng lớn để phục vụ sản xuất và thương mại. Chúng có thể là nguyên liệu chính, phụ gia, hay chất trung gian trong nhiều quy trình khác nhau.
Ví dụ:
- Axit sulfuric dùng trong sản xuất phân bón, ắc quy.
- Clo sử dụng trong xử lý nước.
- Dung môi trong ngành sơn, tẩy rửa.
Nếu dùng đúng mục đích và đúng cách, hóa chất mang lại hiệu quả to lớn. Nhưng nếu bất cẩn, chỉ một sai sót nhỏ cũng có thể gây hại cho con người và môi trường.
Những loại hóa chất nguy hiểm cần đặc biệt chú ý
Không phải hóa chất nào cũng nguy hiểm như nhau, nhưng có một số nhóm cần cảnh giác cao:
- Chất nổ: thuốc nổ công nghiệp, vật liệu dễ phát nổ.
- Khí gas: vừa có loại dễ cháy, vừa có loại độc hại cho sức khỏe.
- Chất lỏng dễ cháy: dung môi, nhiên liệu.
- Chất rắn nguy hiểm: dễ tự bốc cháy, hoặc phản ứng mạnh khi gặp nước.
- Chất oxy hóa: có thể làm đám cháy lan nhanh hơn.
- Chất độc và lây nhiễm: gây ngộ độc, bệnh nghề nghiệp.
- Chất ăn mòn: axit, kiềm mạnh có thể gây bỏng nặng.
- Chất phóng xạ: để lại hậu quả lâu dài cho sức khỏe.
Chỉ cần một lượng nhỏ của một số hóa chất cũng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, nên nhận biết đúng và có biện pháp phòng tránh là vô cùng quan trọng.
2. Ngành công nghiệp hóa chất ở Việt Nam hiện nay
Những năm gần đây, ngành hóa chất nước ta đã có nhiều bước tiến: các sản phẩm như phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, sơn, tẩy rửa… đã đáp ứng phần lớn nhu cầu trong nước và có mặt ở một số thị trường nước ngoài.
Tuy vậy, vẫn còn những điểm hạn chế:
- Nhiều nguyên liệu phải nhập khẩu.
- Chưa sản xuất được nhiều loại hóa chất kỹ thuật cao.
- Một số cơ sở sản xuất còn nhỏ lẻ, công nghệ lạc hậu.
- Công tác an toàn hóa chất chưa được kiểm soát chặt chẽ.
Điều này cho thấy ngành hóa chất vừa có tiềm năng, vừa có thách thức. Chính phủ cũng đã và đang đưa ra nhiều chính sách để hỗ trợ, khuyến khích đầu tư và nâng cao tiêu chuẩn an toàn.
3. Làm việc với hóa chất làm sao để an toàn: cần nhớ những nguyên tắc nào?
Để an toàn hơn khi tiếp xúc với hóa chất, bạn hãy “nằm lòng” những nguyên tắc cơ bản sau:
- Luôn mang đồ bảo hộ đạt chuẩn, không dùng đồ hỏng, rách.
- Ghi nhãn và phân loại hóa chất rõ ràng.
- Người trực tiếp tiếp xúc phải được đào tạo an toàn.
- Làm đúng quy trình đã học.
- Biết cách sử dụng thiết bị khẩn cấp, sơ cứu và báo cáo sự cố.
- Lên kế hoạch trước cho các tình huống rủi ro.
- Lưu trữ hóa chất đúng hướng dẫn, tách biệt chất dễ phản ứng.
- Đọc kỹ nhãn và MSDS trước khi dùng.
- Chỉ dùng hóa chất trong thùng chứa đạt chuẩn, nhãn mác rõ ràng.
- Giữ môi trường làm việc sạch sẽ, rửa tay sau khi tiếp xúc.
- Dùng hóa chất đúng mục đích.
- Tuyệt đối không ăn uống, trang điểm, chạm mặt khi làm việc với hóa chất.
Biển cảnh báo và phiếu an toàn hóa chất (MSDS)
Đây là “người bạn đồng hành” của bất cứ ai làm việc với hóa chất:
- Biển cảnh báo: sử dụng ký hiệu, màu sắc, hình ảnh dễ nhận biết để nhắc nhở nguy cơ (cháy nổ, độc hại, ăn mòn…).
- Phiếu an toàn hóa chất – MSDS (Material Safety Data Sheet): cung cấp đầy đủ thông tin về hóa chất, từ đặc tính, nguy hiểm cho đến cách xử lý sự cố.
Nhờ có các công cụ này, người lao động sẽ dễ dàng nhận diện nguy cơ và biết cách tự bảo vệ mình.
4. Huấn luyện an toàn – điều bắt buộc, không phải tùy chọn
Nhiều người vẫn nghĩ việc huấn luyện chỉ là “thủ tục”, nhưng thực tế, đây là yêu cầu bắt buộc theo luật.
- Thông tư 13/2016/TT-BLĐTBXH, các công việc liên quan trực tiếp đến hóa chất nguy hiểm đều nằm trong danh mục bắt buộc huấn luyện.
- Nghị định 44/2016/NĐ-CP và Nghị định 113/2017/NĐ-CP cũng quy định rõ trách nhiệm huấn luyện và kiểm soát an toàn. những ai trực tiếp sản xuất, bảo quản, vận chuyển, sử dụng hóa chất nguy hiểm đều phải được huấn luyện về an toàn, vệ sinh lao động.
Không chỉ để tuân thủ quy định, việc huấn luyện còn giúp:
- Người lao động tự bảo vệ sức khỏe.
- Doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro, chi phí tai nạn.
- Tạo môi trường làm việc an toàn, chuyên nghiệp hơn.
5. Lời kết
Hóa chất công nghiệp là một phần quan trọng của đời sống hiện đại. Nếu biết cách sử dụng và quản lý đúng, chúng sẽ mang lại nhiều lợi ích. Nhưng chỉ một chút chủ quan cũng có thể dẫn đến hậu quả khó lường.
Vì vậy, hãy luôn trang bị kiến thức, kỹ năng an toàn, tuân thủ biển cảnh báo, quy định pháp luật và đặc biệt là tham gia đầy đủ các khóa huấn luyện an toàn hóa chất. Đây không chỉ là trách nhiệm mà còn là cách để bảo vệ chính bạn và những người xung quanh.
Công ty TNHH Bảo Bình Chemicals là đơn vị chuyên cung cấp các giải pháp “An toàn công nghiệp, quản trị rủi ro và pháp lý trong lĩnh vực hóa chất, môi trường, khí nhà kính” tại Việt Nam. Mọi thắc mắc quý khách có thể liên hệ số điện thoại: 0937 989 806 / 0937 920 606 hoặc liên hệ với các bộ phận theo: Liên hệ hỗ trợ